„I w życiu więc i w śmierci należymy do Pana” Rz 14, 8b

Wielu z nas nie tylko wspomina zmarłych, ale pamięta o nich w modlitwie. Ofiarujemy za nich różaniec, komunię święte oraz zamawiamy intencje Mszy Świętej. Pamięć o tych, którzy już od nas odeszli, szczególnie przejawiamy w listopadzie. Jako chrześcijanie wierzymy, że po śmierci nasze życie zmienia się, ale się nie kończy.

Jednym z wielu zewnętrznych i wspólnoto twórczych znaków modlitewnej pamięci o zmarłych są wymienianki. Zamawia je bardzo wielu z nas, przynosząc do biura parafialnego wraz z dobrowolną ofiarą, karteczki z imionami i nazwiskami zmarłych. Co na temat wymienianek znajdziemy w encyklopedii katolickiej?

Wypominki (w Poznańskiem – wymienianki, na Śląsku – zalecki), jako jedna z najbardziej popularnych form modlitwy błagalnej za zmarłych, włączają ich do naszej modlitwy podczas Eucharystii. Są rodzajem pomocy dla tych spośród naszych bliskich, którzy oczekują na niebo w czyśćcu. Modląc się za dusze zmarłych pokazujemy jedność Kościoła na ziemi z członkami, którzy oczekują na wejście do domu Ojca. Wierzymy, że nasze błagania przyczyniają się do zgładzenia ich grzechów. Natomiast w odniesieniu do zmarłych, którzy już są w niebie, wzmacniają ich wstawiennictwo za nas przed Bogiem.

Istnieją różne rodzaje wypominków: roczne – wymienianie imion zmarłych przez cały rok przed niedzielną Mszą; oktawalne, które obecnie zanikły, a były odczytywane podczas nabożeństw oktawy Wszystkich Świętych, która została zniesiona; jednorazowe – wyczytanie imion zmarłych podczas Eucharystii w Dzień Zaduszny bądź w czasie modlitwy różańcowej. Zwyczaj wypominków wywodzi się z liturgii eucharystycznej starożytnego Kościoła, a w średniowieczu od Francji rozprzestrzenił się na cały Kościół. Powstawały wówczas specjalne księgi zwane nekrologami. Zapisywano w nich imiona zmarłych biskupów, królów, fundatorów, dobroczyńców parafii czy klasztoru oraz ich rodzin. Nekrologi, wraz z imionami lokalnych świętych, kapłan wyczytywał podczas niedzielnej Sumy, po kazaniu, z ambony. Istnieją przekazy, że niekiedy w wyczytywaniu imion świętych sięgano aż do praojca Adama, przez co wypominki trwały bardzo długo. Stanowiły swego rodzaju modlitwę wiernych.

Wypominki wywodzą się z wiary, że w niebie każdy z nas ma swoją księgę życia spisaną przez Pana Boga i odczytywaną na Sądzie Ostatecznym. Od czasów reformy liturgicznej II Soboru Watykańskiego przeniesiono je przed Mszę św. Podczas wypominek prezbiter (ksiądz) wyczytuje imiona i nazwiska zmarłych, my zaś włączamy się we wspólne odmawianie np. Pozdrowienia Anielskiego, Ojcze nasz oraz modlitwy za zmarłych „Wieczny odpoczynek”. Wypominki może zakończyć śpiew: „Dobry Jezu, a nasz Panie, daj im wieczne spoczywanie”.

Pan Bóg zna imiona wszystkich zmarłych. Są wyczytywane w kościołach bardziej jako pomoc dla nas, modlących się tu, na ziemi. Praktyka wymienianek pozwala nam utrwalić pamięć o bliskich zmarłych i zachęcić nie tylko nas, ale wszystkich wiernych uczestniczących w niedzielnej Mszy św. do modlitwy w ich intencji.